Рубрика: Чеченский язык

Вай   тахана  урокехь  шуна  довзуьйтур  ду   лаамаза  а, лааме  а  билгалдешнаш, таро  хир  ю  уьш  вовшех  къасто   1амо  а.Билгалдешнаш  хуьлу  лаамаза  а,  лааме  а.Лаамаза, лааме – бохучу дешнийн лексически маь1на дийр...

Вай дуьйцур ду билгалдешнийн тайпанех лаьцна.Билгалдешнаш кхаа тайпана хуьлу: мухаллин, юкъаметтигалин, доладерзоран.Х1уманан мухалла а гойтуш, муха? муьлха?  бохучу хаттарашна жоп луш долчух мухаллин билгалдош олу.Масала:Маьрша Даймохк, оьзда г1иллакх, исбаьхьа 1алам, шийла шовда, лекха  лаьмнаш, мерза стоьмаш, беркате мохк.Далийнчу масалшкахь вайна го билгалдешнаша шайца долчу ц1ердешнийн мухалла гайтарХ1уманний,...

Урокан тема ю «Билгалдош а, цуьнан маь1на а, морфологически билгалонаш а».Д1аяздийр ду вай иштта дешнийн цхьаьнакхетарш:Сийна (муха?) коч, бес-бесара (муха?) къоламаш, аннийн (стенан?) керт, вешин (хьенан?) сахьт, юккъера (муьлха?)йо1.Коьртачу дашна т1ера, дозуш долчу дашна хаттар х1оттадо. Дозуш долчу дешнаша...

Де дика хуьлда шун, дешархой! Тахана вай карладоккхур ду ц1ердош  ц1е йолу къамелан дакъа.              Х1уманаш, адам билгалдо,Мила? Х1ун ю? Хаттарш до.Ойлаей хьо дийций вала,Муьлха...

Вай дIахьур ю  лексиках 1амийнарг карладаккхарна лерина урок. Къамел дешнех лаьтта. Меттан дерриге а дешнех лексика олу. Дешнаш нийсачу маьIнехь а, тардинчу маьIнехь а лела. Дешнаш хуьлу: омонимаш, синонимаш, антонимаш.   Алар а, яздар а...

Вайн таханлерчу урокехь предложенин  цхьанатайпанарчу меженех 1амийнарг карладоккхур ду.Цхьана предложенехь хила тарло шиъ я цул сов подлежащи,  сказуеми, кхачам, къастам, латтам.Цхьана хаттарна жоп а луш, цхьана дашах йозуш йолчу меженех...