3 класс №18
Тема: «Орамехь шала мукъаза аьзнаш яздар».
— Маршалла ду шуьга!
— Хьалхарчу урокехь вай дийцира дешан хIоттаман коьртачу декъах – орамах лаьцна.
— Вай тахана урокехь дуьйцур ду «Орамехь шала мукъаза аьзнаш яздарх лаьцна».
— Йозанехь гIалаташ доцуш, нийсаязъяран бакъонаш а, дешнийн маьIнаш а довза деза.
— ХIокху урокехь кхин цхьа керла бакъо евзар ю вайна.
— Вайн маттахь, оьрсийн маттахь санна, цхьадолчу дешнашкахь шиъ цхьатерра мукъаза элп яздеш меттиг хуьлу.
— Царех шала мукъаза элпаш олу.
— Церан нийсаяздар дагахь латто деза.
— Шала мукъаза элпаш юкъахь долу дешнаш дIадоьшур ду вай.
СЛАЙД: (суьрташка а хьовсий цIераш яха)
Етт
хIуттут
датта
полла
дитт
баппа
джуккар (болх ца бо накхармоза)
— Iаламехь дуккха а нисло шала мукъаза элпаш долу дешнаш.
— Кхин мичахь карор дара вайна уьш?
— Вай дехаш ду йоккхачу Россин пачхьалкхехь.
— Пачхьалкхан куьйгалла деш ву паччахь. Пачхьалкхехь тайп – тайпана меттанаш дуьйцуш къаьмнаш ду.
— Олучу хенахь шала мукъаза элпаш цхьа аз хуьлий дека, цундела фонетически талам беш, шала мукъаза элпаш долчу дешнашкахь элпаш аьзнел сов хир ду
Масала:
СЛАЙД:
Таллам – 6 элп, 5 аз
Баппа – 5 элп, 4 аз
— ХIинца шала мукъаза элпаш долу дешнаш могIанехь сехьа муха доху хьовсур ду вай.
СЛАЙД:
етт
дитт
балл
исс
нитт
мотт
бутт
— ХIара дешнаш могIанера дехьа даха йиш яц, хIунда аьлча, уьш цхьана дешдекъах лаьтташ ду.
— ХIинца хьовсур ду вай орамехь шала мукъаза элпаш долу долу дешнаш керлачу могIане сехьа муха доху.
СЛАЙД:
Илли, гIиллакх, кхаллар, баппа, латта
— Дош дешдакъошка докъу, шала цхьа элп могIанехь дуьту, важа сехьадоккху. Масала:
СЛАЙД: (Нийса жоп)
Ил – ли
гIил – лакх
кхал – лар
бап – па
лат – та.
— Иштта вай хIокху бакъонна тIе догIу.
СЛАЙД:
Цхьадолчу дешнийн орамехь шала мукъаза элпаш яздо. Уьш цхьана могIанера вукху могIане дохуш вовшех къастадо.
— Дийцинарг тIечIагIдеш, тIедиллар кхочушдийр ду вай.
— Декъа йиш йолчохь дешдакъошка а доькъуш, дIаязде дешнаш.
СЛАЙД:
ДоттагI, таллархо, Iуьллу, балл, лоппаг, поппар, маккхал, бутт, даьтта.
— ТIедиллар нийса кхочуш динехь жоп иштта хила деза.
СЛАЙД:
Дот-тагI
тал–лар-хо
Iуьл-лу
балл
лоп-паг
поп-пар
мак-кхал
бутт
даьт-та.
— Бутт, балл (кхечу басца) дешдакъошка ца декъало, цундела уьш могIанехь сехьадаха бакъо яц.
— Предложенешкахь маьIница догIу дешнаш юкъа яздеш, хIара тIедиллар кхочушдийр ду вай.
СЛАЙД
Бабин цIен-къорза…….. бара.
Тхан уьйтIахь ……. бIарийн ……..дара.
Нана цIеношна ……….хьокхуш яра.
Со волчу сан………веара.
ГIоьнна дешнаш: етт, доккха, дитт, поппар, доттагI.
— ТIедиллар нийса кхочушдинехь иштта хила деза.
Слайд:
Бабин цIен-къорза етт бара.
Тхан уьйтIахь доккха бIарийн дитт дара.
Нана цIеношна поппар хьокхуш яра.
Со волчу сан доттагI веара.
— Алфавитан рогIаллехь дIанисдийр ду вай хIара дешнаш.
СЛАЙД
Иччархо, кхаллар, аттйокх, гIуллакх, чуьппалг, даьтта, баппа, нитташ, латта, туьппалг.
— ТIедиллар нийса кхочушдинехь иштта хир ду:
СЛАЙД:
Аттйокх, баппа, гIуллакх, даьтта, иччархо, кхаллар, латта, нитташ, туьппалг, чуьппалг.
— ХIокху урокехь вайна хии нохчийн маттахь шала мукъаза элпаш долуш дешнаш хуьлий а, церан нийсаяздар дагахь латто дезий а.
— Цу тIехь вайн урок чекхйолу.
— Iодика йойла! Марша Iойла!