Рубрика: Терахьдош

Х1окху  рог1ерчу урокехь терахьдешнех  1амийнарг карла а доккхуш, цуьнан морфологически талларан кеп йовзуьйтур ю вай шуна.Дахарехь ягаръян езаш а, хьесап дан дезаш а дукха х1ума хуьлу. И хьесап дан атта...

Яханчу  урокехь   вай   дийцира   рог1аллин  терахьдешнийн  легарх   лаьцна. Х1инца  1амийнарг  карладоккхур  ду  вай.Лаамаза  рог1аллин  терахьдешнаш   лаамаза  мухаллин  билгалдешнаш  санна  дожаршца   хийцало, ткъа   лааме  рог1аллин   терахьдешнаш  лааме   билгалдешнаш  санна   хийцало.Масала: хаза йоза,...

Х1окху урокехь вайна девзар  рог1аллин терахьдешнех предложенин меженаш хилар а, иштта вай 1амор ду   муьлха   къамелан   дакъа  санна  хийцало  терахьдешнаш   дожаршца,  муьлха  чаккхенаш  хуьлу   церан.Цкъа хьалха, 1амийнарг  карладаккха  хьовсур   ду...

Х1окху урокехь кхид1а  а дуьйцур   ду  вай   терахьдешнийн   тайпанех лаьцна.Вай  къаьсттина  тидам  т1ебохуьйтур  бу  рог1аллин   терахьдешнашна.Оьрсийн  маттахь  "Порядковые  числительные "олу царах. Иштта  1емар  ду  вайна  лаамечу  рог1аллин  терахьдешнийн  дожарийн  чаккхенаш  нийса ...

Х1окху урокехь вай  дуьйцур ду, гулдаран а, билгалза-масаллин а терахьдешнех лаьцна.Терахьдешнех лаьцна вай 1амийнарг карладоккхур ду  вай.Яханчу урокехь муьлха ши тайпа девзира вайна?Вайна девзира декъаран а, дакъойн а терахьдешнаш.Х1окху терахьдешнийн тайпа билгалдоккхур ду вай.Берх1итта...

Вай кхин д1а а дуьйцур ду терахьдешнийн тайпанех лаьцна (разряды числительных). Х1окху урокехь довзуьйтур ду дакъойн а, декъаран а терахьдешнаш.Оьрсийн маттахь «декъаран»-разделительные  бохург ду,«дакъойн» - дробные бохург ду.Декъаран маь1на а долуш,  мас-маса? бохучу ...

Х1уманан масалла гойтучарах масаллин терахьдешнаш олу:Масала: шиъ, пхийтта, кхузткъе ялх.Муьлхачу хаттаршна жоьпаш ло цара?Цара жоьпаш ло Маса? Мел? бохучу хаттаршна.Масаллин терахьдешнийн тайпанаш карладохур ду вай:Декъаран: пхиппа, итт-итт, шишша;Гулдаран: ший а, итте а, ворх1е а;Дакъойн: шиъ йолхалг1а.Эцаран: ворх1-ворх1азза,...

Х1окху урокехь вай дуьйцур ду терахьдешнийн тайпанаш, масаллин терахьдешнаш.Доккха дакъа д1алоцу терахьдешнаша вайн дахарехь.Ц1ийнан бух боттале уггаре хьалха хьесап до муьлхачу барамехь дан деза и, хIунда аьлча, цуьнца доьзна ду цуьнан тхов нисбалар.Хьалха...

Вай д1ахьур ю рог1ера  нохчийн меттан урок.Хьо ца безаш волчоШен нана лорур яц,Ненан сий цадечоМехкан сий лардийр дац.Ненан мотт цахаарШен кхерч цаларар ду,Кхерчан да цахилар -Маьттаза вахар ду.(Б. Саидов)Вайна вешан...