Нохчийн мотт
3 класс. Урок №32
Чулацам: Хандош (юкъара кхетам)
— Маршалла ду шуьга, хьоме дешархой!
— Вай юха а дIахьур ю нохчийн меттан рогIера урок.
— Тахана вай дуьйцур ду хандашах лаьцна.
— Дийца, хIун до вай ненан меттан урокашкахь?
Ненан меттан урокашкахь вай йоьшу, яздо, суьрташ дохку.
— ХIинца билгалдаккхий вай дечу гIуллакхан дар.
ХIун до? йоьшу, яздо, суьрташ дохку.
— Къамелан муьлхачу декъах пайда ийцира вай?
— Вай пайда ийцира хандашах. Нийса боху.
Слайд: (суьрташ гойту)
— ХIун го вайна хьалхарчу суьрта тIехь?
— ЙоIа йоккхачу стеган доладо.
— ШолгIачу суьрта тIехь хIун го вайна?
— КIант дена гIо деш ву.
-Алал йоIа, кIанта хIун до?
— Доладо, гIо до.
— ХIун гойту оцу дешнаша?
— Дар, я хилар гойтучу дешнех хандешнаш олу.
Слайд:
— ЖIаьло хIун до?
— Лета.
— Зезаго хIун до?
— Кхуьу.
— НIаьно хIун до?
— Кхойкху.
Слайд:
— Лета, кхуьу, кхойкху — уьш хандешнаш ду.
-Предложенехь хандешнаш дукхахьолахь сказуеми хуьлу.
-Хандош къамелан дакъа ду. Цо хIуманийн дар я хилар гойту.
Слайд:
Хандешнаша хIун до? хIун дина? хIун дира? хIун дора? хIун дин?
хIун динера?хIун дийр ду? бохучу хаттаршна жоп ло:
Яздо, яздина, яздора, яздин, яздинера, яздийр ду.
-Iамийнарг тIечIагIдеш тIедахкарш кхочушдийр ду вай:
-ХIун дира? хаттарна жоп луш долу дешнаш схьаязде.
Слайд:
Хьуьнах дахара. ЦIеххьана мох белира. Буьрса мархаш гучуевлира. Сирла ткъес туьйхира. Стигал къевкъира. Чехка догIа доладелира. Олхазарш дIалевчкъира. Бераш буьн чу дахара.
Слайд: (нийса иштта хир ду:)
Дахара, белира, гучуевлира, туьйхира, доладелира, къевкъира, дIалевчкъира, дахара.
—Кхин цхьа тIедиллар кхочушдийр ду вай:
-Чекхъяьккха предложени, хандешнаш караде.
Слайд:
Кертахь лелаш нIаьна ю, цо котамаш … (схьагулйо)
— ХIун до? Схьагулйо-хандош ду, нийса боху;
-ХIинца хIокху дешнех предложени хIоттае, хандешнаш караде.
Слайд:
Шен, цIеххьана, гира, йиша, кIантана
Слайд: Нийса иштта хир ду:
КIантана цIеххьана шен йиша гира.
-ХIун дира? Гира- хандош ду, предложенехь сказуеми хилла лела.
-ТIадамийн меттана догIу хандешнаш язде:
Слайд:
Мохк …, …, …, …, …, … .
Слайд:
Нийса иштта хир ду:
Мохк беза, лору, хьоьсту, ларбо, хазбо, бевза.
-Тахана вайна девзи къамелан дакъа хандош;.
-Уьш предложенехь билгалдаха а Iеми вайна.
-Цу тIехь вай ерзор ю таханлера урок.
Iодика йойла шун! Марша Iойла!